دوفصلنامه مدیریت و توسعه ورزش سال پنجم شماره دوم پیاپی 9 سنجش کارایی تیمهای لیگ برتر والیبال مردان ایران

دوفصلنامه مدیریت و توسعه ورزش سال پنجم شماره دوم پیاپی 9 سنجش کارایی تیمهای لیگ برتر والیبال مردان ایران 2 *2 سیده عذرا میرکاظمی زینب جهانی راد صفوره نیک نهاد تاریخ دریافت: 93/02/6 تاریخ پذیرش: 93/06/ چکیده هدف: پژوهش حاضر جهت سنجش کارایی تیمهای لیگ برتر والیبال مردان ایران میباشد. روششناسی: جامعه پژوهش تیمهای شرکتکننده در لیگ برتر والیبال مردان )8990( میباشد. به دلیل محدودیت جامعه آماری حجم نمونه با حجم جامعه برابر که تعداد 6 تیم بود گرفته شد. پژوهش از نوع توصیفی_تحلیلی است و به روش میدانی انجام شد. در این پژوهش از آمار توصیفی و استنباطی )ضریب کندال و پیرسون و میانگین( و روش تحقیق در عملیات AHP( و )DEA در مرحله استفاده شد. اولویتبندی معیارها از نرمافزار EXPERT CHOICE و در مرحله طراحی مدل از نرمافزار EMS استفاده شد. یافتهها: در مرحله اول تعداد 2 معیار )در حوزه مالی ورزشی نیروی انسانی و منابع و امکانات در دسترس( با اجماع نظر خبرگان و با تعیین ضریب کندال )0/76=W( تعیین گردید. در مرحله بعد تعداد 9 معیار تعیین و اولویتبندی گردید. یافتههای مرحله آخر نشان داد بین رتبهبندی تیمها بر اساس امتیاز کارایی و موقعیت تیمها در رتبهبندی لیگ برتر والیبال مردان ارتباط معناداری وجود ندارد. همچنین بین امتیاز کارایی تیمهای کارا و ناکارا اختالف معناداری وجود دارد. نتیجهگیری: نتایج پژوهش نشان داد عالوه بر ردهبندی تیمها بر اساس امتیازات بهدستآمده عوامل متعدد دیگری در تعیین میزان کارآمد یا ناکارا بودن تیمها مؤثر میباشد. واژههای کلیدی: کارایی لیگ والیبال تحلیل پوششی دادهها.. استادیار دانشکده تربیتبدنی و علوم ورزشی بیرجند.2 کارشناسی ارشد تربیتبدنی * نشانی الکترونیک نویسندۀ مسئول: z.jahaniraad@gmail.com

6 سنجش کارایی تیمهای لیگ برتر والیبال... دوفصلنامه مدیریت و توسعۀ ورزش پاییز و زمستان 395 شماره 2 پیا 9 پی مقدمه مدیران از بدو پیدایش سازمان تاکنون همواره برای بهسازی آن تالش و کوشش بیوقفهای به عملآوردهاند تا با بهرهگیری از تجارب علمی گذشته و فنون و روشهای علمی حاضر که حاصل پیشرفت نظریههای علمی و دستاوردهای مکاتب مدیریت است بتوانند کارایی سازمان را افزایش دهند. به همین دلیل اندازهگیری کارایی به خاطر اهمیت آن در ارزیابی عملکرد یک سازمان همواره موردتوجه پژوهشگران قرار داشته است )جعفری و همکاران 388(. شاید بتوان ادعا کرد انجام هیچ فعالیتی در سازمان قرین موفقیت نخواهد بود مگر اینکه بتوان میزان کارایی آن سازمان را موردسنجش قرار داد. سنجش کارایی واحدهای تصمیمگیری در طول سالیان گذشته همیشه موردتوجه بوده است. اغلب سازمانها درصددند تا واحدهای خود را با شاخصهای مشخص با یکدیگر قیاس کنند )سامتی و رضوانی 380(. لیگهای ورزشی نیز از این امر مستثنا نمیباشند. امروزه ورزش از انجام فعالیت بدنی صرف فراتر رفته و در کشورهای مختلف بسیار توسعهیافته است تا جایی که ورزش در بیشتر کشورها بهمثابه تجارت و صنعت به شمار میرود )سلیمانی 389(. برگزاری مسابقات ورزشی به شکل کامال حرفهای نهتنها در سطح ملی بلکه در سطوح بینالمللی نیز در رشتههای مختلف در سراسر جهان رایج است. این مسابقات معموال به صورت بازیهای لیگ برگزار میشوند. متولی برگزاری لیگهای حرفهای در بیشتر کشورهای دارای لیگ حرفهای سازمان لیگ حرفهای هستند. این سازمانها از یکسو مسئولیت برگزاری مسابقات لیگ و از سوی دیگر مسئولیت جذب درآمدهای حاصل از برگزاری این مسابقات را بر عهده دارند )الهی و همکاران 388(. در حقیقت عملکرد مطلوب و بهینه سازمانهای لیگ و به طبع آن تیمهای حاضر در لیگ تأثیرات مثبت و غیرقابلانکاری را در همه جوانب به همراه خواهد داشت )رحیمی 385(. در ایران فدراسیون والیبال ایران با تشکیل نهادی به نام»سازمان لیگ«کلیه اختیارات اجرایی را بر عهده این سازمان گذاشته است بهعبارتدیگر سازمان لیگ بهعنوان نهاد متولی اجرایی لیگ حرفهای والیبال در ایران مطرح است. اکنون پس از گذشت چند سال از فعالیت این سازمان سؤاالت بسیار زیادی از طرف متخصصان مطرح شده و انتقاداتی نیز به عملکرد این سازمان وارد شده است. بهبود عملکرد این سازمان در حیطههای مختلف مدیریت ورزش حرفهای نه تنها تأثیر بهسزایی بر وضعیت والیبال حرفهای در کشور خواهد داشت بلکه از دیدگاه دیگر بر توسعه همهجانبه والیبال کشور در سطوح قهرمانی ملی و باشگاهی نیز تأثیرگذار خواهد بود )سایت فدراسیون والیبال(. با توجه به اینکه والیبال از رشتههای محبوب در کشور ما محسوب میشود و با توجه به موفقیت چشمگیر و خیرهکننده تیمهای والیبال کشورمان چه در رده باشگاهی و چه در رده ملی در سالهای اخیر به نظر میرسد پژوهشگران کشور باید بیش از پیش این رشته جذاب و پرطرفدار را موردتوجه قرار دهند )حسینی کشتان و همکاران 389(. در جامعه ورزش روشهای متعدد مطلوبی برای بررسی کارایی و اثربخشی تیمها وجود دارد. اولین روش سنجش کارایی میتواند در سطح بازی بررسی و اندازهگیری شود که در این حالت متغیرهای ورودی و قابل بررسی بهعنوان مثال:

7 سیده عذرا میرکاظمی زینب جهانی راد... دوفصلنامه مدیریت و توسعۀ ورزش پاییز و زمستان 395 شماره 2 پیا 9 پی شوتها کرنرها یا تصاحب توپ و بازده ما نتیجه یک بازی میباشد. روش دوم سنجش کارایی و اثربخشی مدیریت و مربیگری است که اغلب بهوسیله مطالعات تجربی حاصل میشود و در آن تفاوتهای موجود در تواناییهای مدیریتی مورد بررسی قرار گرفته است. درروش سوم میتوان کارایی نسبی فصلی تیم را در لیگ مورد بررسی قرار داد )هاس و همکاران 200(. در پژوهش حاضر روش آخر را برای سنجش کارایی لیگ برتر والیبال مورد استفاده قرار دادهایم به این دلیل که به نظر میرسد روش آخر مهمتر از سایر روشهاست و تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است. نتایج این پژوهش بر اساس استفاده از روش تحلیل 2 پوششی دادهها )DEA( میباشد. این روش که عمدتا بهعنوان روش اندازهگیری کارایی در جهان شناختهشده است در حین اندازهگیری کارایی نوع بازده نسبت به مقیاس تولید را نیز 3 به تفکیک سازمانها ارائه مینماید )سکستون 2003(. این روش بهطور وسیعی در ورزش به کار برده شده و هاس )2003( آن را ابزاری مناسب جهت اندازهگیری کارایی واحدهای تصمیمگیرنده در دنیای ورزش میداند )سجادی و عمرانی 2008(. کولوبا و همکاران )2006( کارایی تیمهای لیگ دسته یک اسپانیا را با استفاده از روش تحلیل پوششی دادهها به کارایی فنی و کارایی مقیاس تقسیم کردهاند. آنها بهعنوان متغیر خروجی امتیازات به دست آمده در فصل لیگ را در نظر گرفتند. اکوور و 5 همکاران )2006( کارایی مدیریتی را در لیگ برتر فوتبال آلمان در دو فصل متوالی 2000 2000200 و 999 کارایی لیگ برتر فوتبال تحت عنوان آلمانسنجش مورد بررسی قرار دادند. ورودیها میزان دستمزد بازیکنان و مربی و خروجیها بر اساس میزان موفقیت در زمین و همچنین کل درآمدها بود. برخالف پژوهشهای موجود مرتبط در این تحقیق خروجیها نه تنها بر اساس مسابقات ملی بلکه مسابقات بینالمللی اروپا را نیز در نظر گرفته است و این نتیجه به دست آمد که توانایی بازیکنان بیشترین تأثیر را در برد و باخت تیم در زمین دارد. بهطور غیرمنتظرهای پرداخت حقوق باال به مربی به نظر میرسد که هیچ تأثیر عمدهای بر روی خروجیهای ورزشی نداشته است. هاس )2003( در پژوهشی با عنوان»سنجش کارایی فنی لیگ برتر فوتبال«کارایی لیگ برتر فوتبال آمریکا را در فصل 2000 مورد بررسی قرار داده است. متغیرهای ورودی مورد استفاده در این پژوهش شامل میزان قرارداد ساالنه بازیکنان و میزان حقوق ماهانه سرمربی میباشد. متغیرهای خروجی بهوسیله امتیازات بهدستآمده در فصل ورزشی تعداد مشخص تماشاچیان و درآمدهای مالی اندازهگیری شده است. متغیر خروجی اول میزان موفقیت تیم در زمین را منعکس میکند. متغیر خروجی دوم تعداد مشخص تماشاچیان و موفقیت تیم در سرگرم کردن تماشاچیان و متغیر سوم موفقیتهای مالی تیم را نشان میدهد. این متغیر شامل تمام درآمدهای تیم میباشد چه درآمدهای حاصل از فروش بلیت اسپانسر و چه. Barros & et al. Hass & et al 2. Data Envelopement Analysis. Sexton 2. Coloba & et al 3. Ecouer & et al

8 والیبال... برتر لیگ تیمهای کارایی سنجش 9 پی پیا 2 شماره 395 زمستان و پاییز ورزش توسعۀ و مدیریت دوفصلنامه پژوهش نتایج لیگ. از دریافتی وجوه طریق از عملکرد با تیمها کارایی امتیازات میان داد نشان به )امتیازات لیگ در آنها دارد وجود باالیی همبستگی آمده( دست نظر به بنابراین در را اساسی نقش زمین در موفقیت که میرسد باروس میکند. بازی تیمها کارایی امتیاز تعیین همکاران و لیگ فنی کارایی میزان )2009( قرار پژوهش مورد را برزیل اول دسته فوتبال ارتباط یک که میکنند بیان آنها دادند. بر ورزشی گروههای موفقیت میان مستقیمی دارد. وجود مدت طوالنی در مالی موفقیت اساس هزینههای پژوهش این در ورودی متغیرهای حقوق و دستمزد میزان و درآمدها کل عملیاتی حضور میزان خروجی متغیرهای و تیمها دست به امتیازات و دریافتیها کل تماشاچیان پژوهش این در میباشد. لیگ در آمده برآورد تخمین در مالی و ورزشی متغیرهای یک امکان بنابراین که شدهاند ادغام کارایی نتایج میدهد. ما به را کامل و جامع اندازهگیری کارا تیمهای که داد نشان پژوهش این در کلی و مالی نتایج زمینه دو هر در قوی عملکرد مسئله این غیرمستقیم طور به داشتند. ورزشی توانایی مدیریت که میباشد معنی این به افزایش شدن برنده افزایش هدف با را بازیکنان فروش از بیشتری درآمد نتیجتا و میدهد به تلویزیونی پخش حق و درآمد اعطای بلیتها که شد نتیجهگیری دوم مرحله در میآید. دست بر مثبتی تأثیر و همبستگی مثبت ورزشی نتایج منفی نتایج درحالیکه است نداشته کارایی روی هر است. داشته کارایی روی منفی تأثیر ورزشی عمدهای تأثیر نیز شهرها اندازه و موقعیت دوی 2 )202( لیما و ریبیرو نداشت. کارایی روی بر را پرتغال فوتبال برتر لیگ تیمهای کارایی میزان فصل در 2002/2003 و 2008/2009 مورد برای استفاده مورد شاخص دادهاند. قرار ارزیابی حقوق میزان پژوهش این در کارایی سنجش بیان آنها میباشد. تیمها در حاضر بازیکنان بازیکنان به را متفاوتی مبالغ تیمها که میکنند اهداف به رسیدن برای و میکنند پرداخت خود کار به را انگیزاننده متفاوت شیوههای خود این اثبات پژوهش این در اول هدف میبرند. مقدار از بیش مبالغ تیمها که میباشد مسئله نشان شواهد میپردازند. خود بازیکنان به را نیاز به برای تنها بازیکنان فروش و خرید که داده جدی صدمات میتواند بیشتر سود آوردن دست پژوهش این در دوم هدف آورد. وارد تیمها به را و بازیکنان دستمزد میزان میان رابطه تعیین کارایی میکنند بیان همچنین میباشد. تیمها پرداخت در را معینی ساختار یک باید تیمها که چیتنیس برند. کار به خود بازیکنان به دستمزد 3 عنوان تحت خود پژوهش در )20( وایدیا و روش به تنیس بازیکنان کارایی»سنجش مورد را چمن تنیس بازیکنان DEA "عملکرد که رسید نتیجه این به و است داده قرار بررسی دارای متفاوت فردی تواناییهای با بازیکنان بر عالوه و میباشند مسابقات در متفاوتی کارایی در نیز روانشناختی عوامل فیزیکی عوامل حاضر حال در است. مؤثر بازیکنان بودن کارآمد در شرکتکننده تیمهای ردهبندی ایران در شاخص و معیار اساس بر والیبال برتر لیگ با تنها امر این بلکه نمیگیرد صورت خاصی اساس بر شده کسب امتیازات میزان به توجه. Chitnis A & Vaidya O 5. Ribeiro & Lima

9 سیده عذرا میرکاظمی زینب جهانی راد... دوفصلنامه مدیریت و توسعۀ ورزش پاییز و زمستان 395 شماره 2 پیا 9 پی نتایج برد و باخت تیمها صورت میگیرد. با مروری بر پژوهشهای انجام شده میتوان گفت که تعیین کارایی تیمها تنها بر اساس نتایج برد آنها نمیتواند معیار مناسبی برای این امر باشد. با توجه به موارد ذکر شده و اینکه تاکنون اقدام علمی منسجمی در زمینه بررسی کارایی لیگ برتر والیبال کشور صورت نگرفته است بنابراین محقق بر آن شد تا طی انجام پژوهش با استفاده از روش تحلیل پوششی دادهها و مدلی جامع بر اساس نهادهها و ستاندههای محسوس در قالب مدلهای تحلیل پوششی دادهها به این سؤاالت پاسخ دهد: شاخصهای تعیینکننده کارایی تیمهای والیبال شرکتکننده در لیگ کدامند 2 تیمهای کارآمد در لیگ والیبال کدامند و آیا ارتباطی میان تیمهای کارآمد و موقعیت آنها در رتبهبندی فینال وجود دارد 3 راهکارهای رسیدن تیمهای ناکارآمد به کارایی چیست. روششناسی پژوهش پژوهش حاضر جزء تحقیقات کاربردی است زیرا هدف از اینگونه پژوهشها به دست آوردن درک یا دانش الزم برای تعیین ابزاری است که بهوسیله آن نیازی مشخص و شناختهشده بر طرف گردد. با توجه به اینکه پژوهش حاضر درصدد بررسی و سنجش کارایی تیمهای لیگ برتر والیبال بوده بنابراین پژوهش از نوع توصیفی و تحلیلی بوده و اطالعات آن به شکل میدانی جمعآوری گردیده است. جامعه آماری پژوهش حاضر تیمهای شرکتکننده در لیگ برتر والیبال مردان کشور میباشد. برای این منظور تمامی تیمهای شرکتکننده در لیگ برتر والیبال در نظر گرفتهشدهاند که بر اساس اطالعات سازمان لیگ تعداد 6 تیم بودند که به دلیل محدودیت تعداد جامعه آماری حجم نمونه با حجم جامعه برابر بود. همچنین جهت تعیین و ارزشدهی معیارهای سنجش کارایی تیمها با استفاده از روشهای دلفی و تحلیل سلسله مراتب )AHP( از دیدگاه و نظرات خبرگان در امر والیبال استفاده شده است. به همین منظور پژوهش حاضر برای دقت در نتایج از نظرات 26 نفر از خبرگان که شامل اساتید دانشگاه مسئولین سازمان لیگ والیبال کشور مربیان و سرپرستان و بازیکنان تیمها میباشد بهرهمند گردیده است که بهطور هدفمند بر اساس میزان سابقه و تجربه کاری انتخاب شدند. پرسشنامه دلفی به نظرخواهی 30 نفر از خبرگان امر گذاشته شد که از 26 پرسشنامه که بهطور کامل تکمیل شده بود. در مورد ترکیب گروه خبرگان در فرآیند تحلیل سلسله مراتبی 30 AHP نفر خبره به شکل هدفمند انتخاب شدند که تعداد 20 پرسشنامه به طور کامل تکمیل و مورد بررسی قرار گرفت. در راستای انجام پژوهش برای دستیابی به معیارها و شاخصهای مورد نظر به بررسی و مطالعه مبانی نظری و پیشینه پژوهشها و اسناد و مدارک موجود در زمینه موضوع پژوهش پرداخته شد. با بررسی کتب و مقاالت متعدد مدارک موجود اهداف و عملکرد تیمها و مصاحبه با برخی از مربیان و کارشناسان فن در مورد شاخصهای مؤثر در سنجش کارایی تیمها مهمترین معیارهای حوزه )معیارهای مالی ورزشی میزان امکانات و تجهیزات در دسترس و نیروی انسانی( شناسایی شد. پژوهشگر جهت شناسایی و تعیین معیارهای سنجش کارایی تیمهای لیگ برتر والیبال از 2. Analytical Hierarchy Process

( 50 سنجش کارایی تیمهای لیگ برتر والیبال... دوفصلنامه مدیریت و توسعۀ ورزش پاییز و زمستان 395 شماره 2 پیا 9 پی روش دلفی استفاده نمود. برای این منظور معیارهای شناساییشده در مرحله قبل در قالب یک پرسشنامه گردآوری و بین خبرگان توزیع و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. الزم به ذکر است که خبرگان پس از 3 مرحله به اجماع نظر رسیدند. با توجه به تعدد و گستردگی معیارهای بیان شده سؤالی که مطرح میشود این است که اهمیت و اولویت این معیارها در سنجش کارایی تیمها چگونه است برای پاسخ به سؤال مذکور از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد که با توجه به ماهیت آن قابلیت پاسخگویی به مسئله را دارا میباشد بنابراین پس از رسم درخت سلسلهمراتب برای هر یک از معیارهای ورودی و خروجی و تعیین ماتریس مقایسات زوجی گام بعدی طراحی پرسشنامه AHP بود. پس از تدوین پرسشنامه جهت تعیین روایی و رفع ابهامات احتمالی پرسشنامه مذکور به نظرخواهی 0 نفر از متخصصان رسید و پس از اعمال نظرات آنان بین خبرگان توزیع گردید. گاهی اوقات ممکن است مقایسات انجام شده توسط تصمیمگیرندگان سازگار نباشد. نرخ سازگاری مکانیزمی است که اولویتهای بهدستآمده را بهطوریکه اگر کمتر از 0/ میزان اعتماد به نشان میدهد. باشد میتوان سازگاری مقایسهها را پذیرفت. در غیر این صورت باید مقایسهها دوباره صورت گیرد )ساعتی 2000 بنابراین نرخ سازگاری برای هر پرسشنامه محاسبه شد و چون در برخی از آنها ناسازگاری مشاهده شد پژوهشگر بخشهای ناسازگار را همراه با نامهای که دلیل ناسازگاری در آن عنوان شده بود جهت انجام مجدد مقایسات زوجی برای خبره مذکور ارسال نمود. پس از جمعآوری اطالعات مجددا نرخ سازگاری برای آن محاسبه شد و پس از اطمینان از سازگار بودن پاسخها معیارها از طریق نرمافزار Expert Choice وزندهی و اولویتبندی گردید. در مرحله آخر معیارهای برتر در قالب فرم جمعآوری اطالعات به باشگاهها ارسال و اطالعات مورد نظر جمعآوری گردید. جهت انجام پژوهش از دو پرسشنامه و یک فرم جمعآوری اطالعات در مراحل مختلف استفاده گردید. الف ) پرسشنامه دلفی: جهت تعیین معیارهای سنجش کارایی تیمهای حاضر در لیگ برتر والیبال تدوین گردید که شامل دو بخش بود. بخش اول مربوط به اطالعات شخصی و بخش دوم شامل معیارهای سنجش کارایی با 2 سؤال بود. در آن از همه اعضاء گروه خبرگان خواسته شده بود که میزان ضرورت معیارهای ذکر شده را بر اساس مقیاس پنجدرجهای از تا 5 تعیین نمایند که عدد نشانة حداقل ضرورت و عدد 5 بیانکننده بیشترین ضرورت بود. عالوه بر این در انتهای هر بخش از خبرگان خواسته شد که اگر عالوه بر معیارهای ذکر شده معیار دیگری را در سنجش کارایی تیمها مؤثر میدانند ذکر نمایند. ب( پرسشنامه :AHP پس از اینکه معیارهای سنجش کارایی تیمها تعیین شدند پرسشنامهای جهت اولویتبندی و ارزشدهی به معیارهای تعیینشده با روش AHP طراحی و تدوین گردید. این پرسشنامه بر مقایسات زوجی مبتنی بوده و میبایست تمامی معیارهای تعیینشده به شکل زوجی مقایسه گردند و میزان ترجیح یکی بر دیگری مشخص گردد.. Delphi method

5 سیده عذرا میرکاظمی زینب جهانی راد... دوفصلنامه مدیریت و توسعۀ ورزش پاییز و زمستان 395 شماره 2 پیا 9 پی تصمیمگیری چند معیاره با استفاده از تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی طراحیشده و دارای توانایی زیادی است. بر اساس وزنهای اختصاصیافته به هر گزینه اولویتبندی آنها صورت گرفت. مرحله سوم: برای تجزیه و تحلیل اطالعات حاصل از فرم جمعآوری اطالعات از نرمافزارهای SPSS و آزمونهای ضریب همبستگی اسپیرمن و پیرسون و میانگین برای آزمون فرضیهها و برای حل مدل از نرمافزارهای EXCEL و EMS استفاده شد. یافتههای پژوهش برای استفاده از نظر خبرگان در روش دلفی از ترکیب گروه خبرگان شامل مسئولین و کارشناسان سازمان لیگ برتر والیبال ) /53( مربیان ) 6/5( سرپرستان ) 7/69( بازیکنان ) 9/23( و اعضای هیأتعلمی دانشگاه متخصص در امر والیبال ) 5/38( استفاده شده است. بررسی دادههای جمعیت شناختی آنها نشان داد که 5 درصد از خبرگان منتخب دارای مدرک تحصیلی لیسانس بودند. میانگین تجربه کاری آنها 7/5 سال بود و میانگین سنی آنها هم 3/5 سال به دست آمد. ج( فرم جمعآوری اطالعات: فرم مذکور شامل سه بخش بود. بخش اول شامل نامه درخواست همکاری و اطالعات مربوط به پژوهشگر و بخش دوم در قالب فرم الف اطالعات مربوط به معیارهای ورودی تنظیم گردید. در بخش سوم اطالعات مربوط به معیارهای خروجی تعیینشده در قالب فرم ب قرار داده شد. روایی و پایایی پرسشنامههای پژوهش حاضر مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. در پژوهش حاضر تجزیهوتحلیل آماری در سه مرحله صورت گرفت: مرحله اول: در تحلیل اطالعات حاصل از پرسشنامه دلفی از روشهای آمار توصیفی به منظور تعیین میانه انحراف چارکی انحراف استاندارد درصد فراوانی و از روشهای آماری استنباطی جهت تعیین میزان اجماع حاصلشده در گروه خبرگان در قالب آزمون ضریب کندال استفاده شده است. ضریب کندال نرمالسازی شده آزمون فریدمن است و میزان هماهنگی و توافق نظرات را اندازهگیری میکند. ضریب هماهنگی کندال نشان میدهد افرادی که چند مقوله را بر اساس اهمیت آنها مرتب کردهاند معیارهای مشابهی را برای قضاوت درباره اهمیت هریک از مقولهها به کار بردهاند و از این لحاظ با یکدیگر اتفاقنظر دارند )الهی و همکاران 388(. دامنه این ضریب )W( از صفر تا یک است. عدد صفر بیانکننده عدم اجماع و عدد یک نشان دهنده رسیدن به اجماع کامل در بین اعضاء میباشد )شریف 38(. در این مرحله از نرمافزار SPSS استفاده شد. مرحله دوم: در تحلیل نتایج حاصل از پرسشنامه EXPERT CHOICE از نرمافزار AHP استفاده گردید. این نرمافزار برای تحلیل مسائل

52 سنجش کارایی تیمهای لیگ برتر والیبال... دوفصلنامه مدیریت و توسعۀ ورزش پاییز و زمستان 395 شماره 2 پیا 9 پی جدول. درصد فراوانی پاسخدهندگان بهضرورت معیارهای سنجش کارایی و میانگین میانه و نما در مرحله دلفی درصد فراوانی پاسخها بسیار ضروری نسبتا ضرورت اصال میانگین میانه انحراف ضروری است ضروری کمی ضرورت استاندارد است است دارد ندارد 0/2 5 /9 %7/7 میزان جذب اسپانسر )کمک %92/3 حامیان اصلی سازمانها و نهادهای دولتی و خصوصی و اشخاص حقیقی و حقوقی( 0/3 5 /8 %/5 2 تعداد نیروی انسانی ماهر %88/5 )مربیان کادر فنی و بازیکنان( 0/ 5 /8 %3/8 %7/7 3 تعداد بازیهای تدارکاتی %88/5 برگزارشده مرتبط با فصل حاضر 0/3 5 /8 %5/ میزان قرارداد مربیان )سرمربی %8/6 و مربی( کادر فنی و بازیکنان 0/ 5 /8 %9/2 5 امتیازات بهدست آمده توسط %80/8 تیم در یکفصل ورزشی 0/ 5 /7 %23/ 6 ساعات استفاده از فضاهای %76/9 ورزشی 0/ 2 /2 %76/9 7 تعداد مقامهای کسبشده %23/ توسط تیمها در مسابقات ملی و بینالمللی )مسابقات جام باشگاههای آسیا و باشگاههای جهان( 0/ / %3/8 %80/8 8 هزینههای جاری و عمرانی و %5/ هزینههای متفرقه )هزینه سفرها ایاب و ذهاب اسکان و هتل( تیم 0/3 /07 %3/8 %8/6 9 میزان تجهیزات و امکانات در %/5 دسترس تیمها )مجموع ریالی تجهیزات اعم از مصرفی و غیرمصرفی( 0/ %7/7 %8/6 0 تعداد فضاهای ورزشی و اداری %7/7 در دسترس 0/ 3/9 %/5 %80/8 هزینههای اجاره فضاهای اداری %7/7 و ورزشی 0/ 3/9 %/5 %80/8 2 تعداد افرادی که دارای مدرک %7/7 مدیریت یا مدیریت ورزشی یا دارای سابقه مدیریتی بیش از 5 سال میباشند 0/ 3/9 %5/ %76/9 3 میزان درآمد حاصل از نقل و %7/7 انتقال بازیکنان

53 سیده عذرا میرکاظمی زینب جهانی راد... دوفصلنامه مدیریت و توسعۀ ورزش پاییز و زمستان 395 شماره 2 پیا 9 پی 0/5 3/8 %3/8 %/5 %76/9 جایگاه تیم در ردهبندی در یک %7/7 فصل ورزشی 0/2 %3/8 %92/3 5 میانگین سن بازیکنان %3/8 0/3 3/9 %/5 %8/6 6 تعداد افراد شاغل در باشگاه که %3/8 دارای مدرک تربیتبدنی لیسانس یا باالتر میباشند 0/ 3/8 %5/ %80/8 7 تعداد تماشاچیان )تعداد %3/8 بلیتهای فروختهشده در یکفصل( 0/ 3/ %9/2 %80/8 8 هزینه حاصل از میزبانی مسابقات در لیگ و بازیهای تدارکاتی 0/3 3 3/07 %3/8 %8/6 %/5 9 درآمد حاصل از فروش بلیت 0/5 2 2/3 %3/8 %23/ %73/ 20 تعداد نیروی انسانی غیرماهر )تعداد کل شاغلین در باشگاه به جز مربیان و بازیکنان و کادر فنی( 0/5 2 2/ %7/7 %73/ %9/2 2 درآمدهای متفرقه )درآمد حاصل از هواداران اجاره فضاهای ورزشی و...( اکثر تحقیقات استفاده از فراوانی درصدی را زمانی که درصد مشخصی از آراء در محدوده خاصی قرار گیرد برای اجماع در نظر میگیرد. بر اساس جدول )( نتایج حاصل از پاسخهای خبرگان در مرحله دلفی نشان میدهد که 00 درصد پاسخگویان از مجموع 2 شاخص مورد بررسی 6 شاخص را برای سنجش کارایی لیگ برتر والیبال بسیار ضروری و یا ضروری دانستهاند. همچنین 3 معیار 95 75 آراء خبرگان را در محدوده ضرورت بسیار زیاد و ضرورت زیاد کسب کردند. در پژوهش حاضر از ضریب کندال برای تعیین میزان اجماع نظر میان اعضای خبرگان استفاده گردیده است که میزان آن در جدول )2( آمده است. جدول 2. نتایج آزمون ضریب کندال برای بررسی میزان اجماع حاصل از نظر خبرگان 26 0/76 395/509 20 0/00 تعداد ضریب کندال ضریب خی دو درجه آزادی بازه اطمینان از آنجایی که مرحله دلفی برای سه بار تکرار شد در دور سوم توافق بین اعضای گروه خبرگان حاصل شد )0/76=W( که این میزان نشاندهنده سطح اجماع باال در نظرات خبرگان جهت تعیین ضرورت

5 سنجش کارایی تیمهای لیگ برتر والیبال... دوفصلنامه مدیریت و توسعۀ ورزش پاییز و زمستان 395 شماره 2 پیا 9 پی معیارهای سنجش کارایی است. برای طراحی مدل ابتدایی سنجش کارایی میبایست معیارهای سنجش کارایی تیمهای لیگ برتر والیبال شناسایی میشد که از مرحله قبل تحصیل گردید. سپس معیارها باید به دو گروه»داده و ستانده«طبقهبندی میشدند. در یک تعریف عملیاتی از این طبقهبندی معیارهایی را که تیمهای لیگ برتر درصدد»حداقل کردن«آنها هستند با فرض ثبات در ستاندهها تحت عنوان»ورودیها«یا داده و متغیرهایی که تیمها در صدد»حداکثر کردن«آنها هستند با فرض ثبات در دادهها تحت عنوان»خروجیها«یا ستانده آورده شده است. معیارها طبق جدول 3 به دو دسته معیارهای ورودی و خروجی تقسیمبندی شدند. جدول 3. معیارهای ورودی و خروجی سنجش کارایی تیمهای لیگ برتر والیبال داده )ورودی( میانگین حقوق و دستمزد سرمربی مربی و بازیکنان هزینه اجاره فضاهای ورزشی هزینه جاری باشگاه هزینه عمرانی باشگاه هزینه میزبانی مسابقات و بازیهای تدارکاتی )متفرقه. پرسنلی...( میانگین استفاده از فضاهای ورزشی تعداد فضاهای ورزشی و اداری تیمها تعداد افراد دارای مدرک مدیریت یا مدیریت ورزشی یا دارای سابقه بیش از ستانده )خروجی( میزان جذب اسپانسر امتیازات بهدست آمده توسط تیم در یک فصل و جایگاه تیم در رتبهبندی در یکفصل تعداد مقامهای بینالمللی بهدستآمده توسط تیمها تعداد مقامهای ملی بهدستآمده توسط تیمها درآمد حاصل از نقل و انتقال بازیکنان درآمد حاصل از فروش بلیت 5 سال میزان امکانات و تجهیزات دردسترس تیمها )مجموع ریالی تجهیزات اعم از مصرفی و غیرمصرفی( تعداد افراد دارای مدرک تربیتبدنی لیسانس یا باالتر میانگین سن بازیکنان تعداد نیروی انسانی ماهر )سرمربی مربی کادر فنی بازیکن( تعداد بازیهای تدارکاتی برگزارشده مرتبط با فصل حاضر ماتریس مقایسه گروهی برای معیارها و گزینههای سنجش کارایی تیمهای لیگ برتر والیبال بر طبق درخت سلسلهمراتب و همانند مثال ذکر شده تهیه و محاسبات الزم برای تعیین وزن نسبی گزینههای هر ماتریس به صورت جداگانه انجام شد. پس از اینکه ضرایب اهمیت معیارها در ارتباط با هدف مطالعه و نیز ضرایب اهمیت )وزن نسبی( گزینهها در ارتباط با هریک از معیارها تعیین شد از تلفیق ضرایب اهمیت مزبور وزن نهایی هر یک از گزینهها بهدست آمد. برای این کار از اصل ترکیب سلسله مراتبی ساعتی که منجر به یک بردار اولویت با در نظر گرفتن همه قضاوتها در تمامی سطوح سلسله مراتبی میشود استفاده گردید. ازآنجاکه وزن معیارها منعکسکننده اهمیت آنها در تعیین هدف بوده و وزن هر گزینه نسبت به معیارها سهم آن گزینه در معیار مربوطه میباشد. بنابراین وزن نهایی هر گزینه از مجموع

55 سیده عذرا میرکاظمی زینب جهانی راد... دوفصلنامه مدیریت و توسعۀ ورزش پاییز و زمستان 395 شماره 2 پیا 9 پی حاصلضرب وزن هر معیار در وزن گزینه مربوط به آن معیار به دست میآید. n k w i ( g ij ) )اولویت( گزینه ضریب اهمیت معیار )i W گزینه j در ارتباط با معیار i( k امتیاز g ij و نهایی امتیاز ماحصل محاسبات انجامشده بردار اولویت گزینههای مربوط به معیارهای ورودی و خروجی بود که به شرح اشکال شماره )( و )2( ارائه گردیده است. تعداد مقا ملی تی می ا جذ اس ان ر 0.69 0.238 0.378 تعداد تماشاچیا 0. 0.057 در مد فروش لی 0.035 0.022 شکل 2. اولویتبندی معیارهای خروجی سنجش کارایی تیم های لیگ برتر والیبال شکل. اولویتبندی معیارهای ورودی سنجش کارایی تیمهای لیگ برتر والیبال جدول. کارایی فنی در حالتهای CCR و AP و رتبه تیمها در قالب کدهای اختصاصیافته به تیمها کد تیم امتیاز کارایی CCRO امتیاز کارایی AP رتبه تیم کد تیم امتیاز کارایی CCRO امتیاز کارایی AP رتبه تیم 9 /08 D /987 B 0 /066 F 2 /672 A /030 P 3 /502 O 2 /022 C /7 J 3 K 5 /250 G 0/902 0/902 H 6 /22 N 5 0/795 0/795 L 7 /222 M 6 0/72 0/72 I 8 /30 E

56 سنجش کارایی تیمهای لیگ برتر والیبال... دوفصلنامه مدیریت و توسعۀ ورزش پاییز و زمستان 395 شماره 2 پیا 9 پی حث و نتیجهگیری پژوهش حاضر یکی از اولین پژوهشهای انجامشده در حیطه سنجش کارایی تیمها در ایران با استفاده از روش دلفی AHP و DEA بود. در مرحله نخست با تکیه بر مبانی نظری مصاحبه با مسئولین و نتایج حاصل از بهکارگیری روش دلفی از نقطه نظرات خبرگان معیارهای اصلی سنجش کارایی تیمهای لیگ برتر والیبال تدوین گردید. اطالعات با استفاده از درصد میانگین میانه و انحراف استاندارد تجزیه و تحلیل شده و تعداد 9 معیار با میزان باالیی از اجماع در گروه خبرگان تعیین شد )0/76=W(. در مرحله بعد معیارهای تعیین شده جهت سنجش کارایی تیمها بر اساس یک تعریف عملیاتی به دو دسته داده و ستاده طبقهبندی گردید. نتایج پژوهش نشان داد میان رتبهبندی تیمها بر اساس امتیاز کارایی و جایگاه تیم در لیگ همبستگی وجود ندارد که این امر با نتایج پژوهشهای انجام شده در این زمینه همخوانی دارد. در نهایت تأیید اختالف معنیدار بین امتیاز کارایی تیمهای کارا با تیمهای ناکارا توسط اختالف میانگین میان دو گروه کارا و ناکارا مهر تأییدی بر اعتبار مدل طراحیشده بود. بر اساس نظرات خبرگان میزان جذب اسپانسر )کمک حامیان اصلی سازمانها و نهادهای دولتی و خصوصی و اشخاص حقیقی و حقوقی( میزان قرارداد مربیان )سرمربی و مربی( و بازیکنان امتیازات بهدست آمده توسط تیم تعداد مقامهای کسبشده توسط تیمها در مسابقات ملی و بینالمللی تعداد بازیهای تدارکاتی برگزارشده مرتبط با فصل حاضر تعداد نیروی انسانی ماهر )مربیان کادر فنی و بازیکنان( و ساعات استفاده از فضاهای ورزشی جهت تمرین و مسابقات بیشترین ضرورت را در خصوص تبیین شاخصهای سنجش کارایی تیمها دارند. کولوبا و همکاران )2006( بیان میکنند که میزان قرارداد ساالنه بازیکنان و میزان حقوق ماهانه سرمربی تأثیر بهسزایی در عملکرد تیمها دارند. هاس و همکاران )200( نیز در پژوهش خود به این مسئله اشاره کردند که شاخصها جهت سنجش کارایی تیم بر اساس اهداف اصلی تیمها انتخابشده است که شامل دو هدف عمده موفقیتهای ورزشی و موفقیتهای مالی میباشد. بدین معنی که هر دو شاخصهای مالی و ورزشی میتوانند در ارزیابی کارایی تیمها نقش به سزایی داشته باشند. در پژوهشی دیگر باروس و همکاران )2009( به این نتیجه دست یافتند که تیمهای کارا عملکرد قوی در هر دو زمینه عملکرد مالی و ورزشی دارند. در توضیح این مسئله میتوان بیان کرد شاخصهای مالی )همانند: میزان جذب اسپانسر میزان قرارداد سرمربی مربی و بازیکنان( و شاخصهای ورزشی )همانند: امتیازات بهدست آمده توسط تیم تعداد مقامهای کسبشده توسط تیمها در مسابقات ملی و بینالمللی تعداد بازیهای تدارکاتی برگزارشده( در سنجش کارایی تیمها اهمیت فراوانی دارند که نتایج حاصل از پژوهش حاضر نیز این امر را تأیید میکند. بخش دیگر پژوهشها در مرحله دلفی نشان میدهد که برخی شاخصها از اهمیت کمتری برخوردارند ازجمله درآمد حاصل از فروش بلیت درآمدهای متفرقه )درآمد حاصل از هواداران و...( و تعداد نیروی انسانی غیرماهر )تعداد کل شاغلین در باشگاه بهجز مربیان و بازیکنان و کادر فنی(. هاس و همکاران

57 سیده عذرا میرکاظمی زینب جهانی راد... دوفصلنامه مدیریت و توسعۀ ورزش پاییز و زمستان 395 شماره 2 پیا 9 پی )200( در پژوهش خود میزان درآمد حاصل از فروش بلیت را بهعنوان یکی از منابع درآمد در سنجش کارایی تیمها در نظر گرفتند که این موضوع با نتایج پژوهش حاضر مطابقت ندارد. طی مصاحبه و نظرسنجی که از مسئوالن سازمان لیگ والیبال کشور به عمل آمد این مسئله بیان شد که در لیگ برتر والیبال بلیتفروشی در تمام بازیهای انجام شده در فصل صورت نمیگیرد و نمیتواند عامل مهمی در درآمدزایی تیمها باشد و این عامل به همراه درآمدزایی از طریق هواداران در کشور ما بیشتر در ارتباط با لیگهای دیگر ورزشی مانند لیگ برتر فوتبال مطرح است و در لیگ والیبال جایگاهی ندارد. نتایج پژوهش حاضر نیز بر اساس اجماع نظر خبرگان این مسئله را تأیید میکند. در ارتباط با عامل آخر تعداد نیروی انسانی غیرماهر )تعداد کل شاغلین در باشگاه بهجز مربیان و بازیکنان و کادر فنی( هاس و همکاران )200( در پژوهش خود بیان میکنند که عامل میزان حقوق و تعداد سایر کارکنان مانند کارکنان ستاد مدیریتی کارکنان مسئول نگهداری زمین چمن رانندگان و... اهمیت کمتری در سنجش کارایی تیمها دارند به همین دلیل این عامل را در پژوهش خود نادیده گرفتهاند. این موضوع با یافتههای پژوهش حاضر همخوانی دارد. در مرحله DEA همانطور که نتایج پژوهش نشان میدهد همبستگی معناداری میان رتبهبندی تیمها بر اساس نتایج بازیها )امتیاز کسبشده در لیگ( و رتبهبندی آنها بر اساس امتیاز کارایی وجود ندارد. تیم O بر اساس نتایج جزء تیمهای کارا میباشد در حالیکه این تیم در ردهبندی تیمها بر اساس نتایج بازیها در رده آخر قرار دارد همچنین تیمهای I H و L سه تیمی هستند که ناکارا بودند در حالیکه در ردهبندی لیگ جزء ده تیم برتر میباشند. این نتایج با نتایج پژوهش هاس و همکاران )200( باروس و همکاران )2009( و اکوور و همکاران )2006( همخوانی دارد. نتایج این پژوهشها نیز نشان داد که ردهبندی در لیگ در تمامی موارد با امتیاز کارایی تیمها همبستگی نداشته است بنابراین عملکرد ورزشی تیمها بر اساس رتبه و کارایی آنها دو مقوله جدا از یکدیگر میباشند. یکی از معیارهای دیگری که مورد ارزیابی قرار گرفت تأثیر امتیاز بهدست آمده از تعداد عنوانهای قهرمانی در لیگ داخلی کشور بر روی کارایی تیمها میباشد. با مرور پیشینه تحقیقات انجام شده مشاهده شد که این معیار در پژوهشهای انجام شده در نظر گرفته نشده است و تنها موفقیت تیم در عرصه بینالمللی مورد توجه قرار گرفته است. با نظرسنجی که از خبرگان در مرحله دلفی و AHP انجام شد تأثیر این عامل از نظر خبرگان دارای اهمیت بود. در نتیجه ما عالوه بر موفقیتهای بینالمللی تیمها موفقیتهای آنها را در سطح ملی نیز در نظر گرفتیم. نتایج ما نشان داد تیمهایی که در تمامی مسابقات لیگ برتر انجام شده در کشور تعداد مقام قهرمانی بیشتری کسب نموده بودند مانند تیمهای A و B جزء تیمهای با کارایی باال محسوب میشوند. همچنین براساس ضریب همبستگی پیرسون ارتباط معناداری میان امتیاز عنوانهای قهرمانی داخل کشور و میزان کارایی تیمها در سطح معناداری 0/05 بهدست آمد )0/02=α(. پس میتوان نتیجه گرفت که کسب عناوین قهرمانی در سطح ملی میتواند باعث افزایش امتیاز کارایی تیمها شود. دیگر معیار ورزشی مؤثر

58 سنجش کارایی تیمهای لیگ برتر والیبال... دوفصلنامه مدیریت و توسعۀ ورزش پاییز و زمستان 395 شماره 2 پیا 9 پی خود مطرح کردند که پرداخت حقوق باال به مربیان به نظر میرسد که هیچ تأثیر عمدهای بر روی خروجیهای ورزشی )موفقیتهای تیم( نداشته است. نتایج پژوهش حاضر نیز نشان میدهد که الزاما پرداخت حقوق و دستمزد باال به مربیان و بازیکنان تضمین کننده موفقیت آنها نمیباشد. تیم H در رتبهبندی بر اساس امتیاز کارایی به مرز کارایی نرسید و یکی از تیمهای ناکارا محسوب میشود در حالیکه این تیم در بحث پرداخت دستمزد و حقوق به مربیان و بازیکنان خود در حد نسبتا باالیی قرار دارد اما تیم C که در ردهبندی کارایی مقام سوم را کسب کرده حقوق نسبتا پایینتری را به مربیان و بازیکنان خود اختصاص داده است. بر اساس نتایج ضریب همبستگی پیرسون نیز ارتباط معناداری میان میزان حقوق و میزان کارایی تیمها در سطح معناداری 0/05 بهدست نیامد )0/222=α(. یکی از مهمترین عوامل که تقریبا در تمامی پژوهشهای انجام شده در این زمینه همواره مورد توجه قرار گرفته است معیارهای مالی اعم از هزینهها درآمدهای حاصله میزان جذب اسپانسر و... میباشد. کولو با و همکاران )2006( بیان کردهاند که سود مالی یکی از اصلیترین مسائل تیمهای ورزشی است. بسیاری از پژوهشهای انجام شده بر روی کارایی تیمهای ورزشی این اطالعات را بهدست میدهد که عوامل مالی و عملکرد مؤثر بهطور قوی به هم وابستهاند. متون رایج اهمیت ادغام و ترکیب نتایج ورزشی و مالی را تأکید میکند. تحقیق باروس و همکاران )2009( از این نمونه میباشد. نتایج کلی در این پژوهش نشان داد که تیمهای کارا عملکرد قوی در هر دو زمینه نتایج مالی و ورزشی داشتند. نتایج پژوهش حاضر میزان موفقیت تیم در عرصههای بینالمللی بود. هاس و همکاران )200( دریافتند که تفاوت معناداری در نمره کارایی میان تیمهایی که عالوه بر مسابقات لیگ داخلی در مسابقات بینالمللی )قارهای جهانی( نیز شرکت کردهاند و تیمهایی که تنها در سطح ملی به رقابت پرداختهاند وجود ندارد اما نتایج پژوهش حاضر نشان داد که تیمهای موفق در عرصه بینالمللی در سطح باالیی از کارایی قرار دارند )مانند تیمهای A و B( بدین معنی که موفقیتهای بینالمللی میتواند در افزایش کارایی تیمها تأثیر مثبت و مستقیم داشته باشد. دلیل این اختالف را میتوان بدین صورت مطرح کرد که با تمامی پیشرفتها و موفقیتها هنوز لیگ تا جهانی شدن و رسیدن به درجات باالتر و کیفیت مطلوبتر فاصله دارد بهطوریکه میان تیمهایی که جهانیشدن را تجربه میکنند و مابقی تیمها تفاوت عملکرد ایجاد میشود. همچنین بر اساس آزمون ضریب همبستگی پیرسون ارتباط معناداری میان امتیاز عنوانهای قهرمانی داخل کشور و میزان کارایی تیمها در سطح معناداری 0/05 بهدست آمد )0/0=α(. معیار دیگری که در سنجش کارایی تیمها موردسنجش قرار گرفت میزان حقوق و دستمزد سرمربی مربی و بازیکنان میباشد. ریبیرو ولیما )202( در پژوهش خود به این نتیجه دست یافتند که تیمها باید یک ساختار و چارچوب معینی را در پرداخت دستمزد به بازیکنان و مربیان خود به کار برند. آنها بیان میکنند که در واقع خرید و فروش بازیکنان تنها برای کسب سود مالی و پرداخت حقوق بسیار باال به آنها میتواند صدمات جدی را به تیمها وارد آورد. همچنین حیدری نژاد و همکاران )383( در پژوهش

59 سیده عذرا میرکاظمی زینب جهانی راد... دوفصلنامه مدیریت و توسعۀ ورزش پاییز و زمستان 395 شماره 2 پیا 9 پی عکس مطلب فوق را بیان میکند بهطوریکه تیمهایی که میزان درآمدهای باالتری داشتند در رتبهبندی بر اساس کارایی در تمامی موارد امتیاز بیشتری کسب نکردند. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نیز این مطلب را تصدیق میکند و ارتباط معناداری میان میزان درآمدها و میزان کارایی تیمها در سطح معناداری 0/05 بهدست نیامد )0/06=α(. در ارتباط با معیار هزینهها درباره تمامی تیمها نمیتوان یکسان نتیجهگیری کرد. در برخی موارد تیمهایی که مقدار هزینه کمتری را صرف کردهاند )مانند تیمهای G( M E و در موارد دیگر تیمهایی که بیشترین صرف هزینه را داشتند )مانند تیمهای A و B( در سطح کارا عمل کردهاند. عکس این مطلب نیز صدق میکند. برخی تیمها با صرف هزینههای بسیار باال در سطح تیمهای ناکارا عمل کردند )مانند تیم H(. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که در سطح معناداری 0/05 ارتباط معناداری میان میزان هزینههای تیمها و میزان کارایی آنها وجود ندارد )0/70=α( بر اساس نتایج حاصل از بررسی تیمها مشاهده شد که هزینههای زیادی جهت آماده سازی و دیگر موارد برای تیمها صورت میگیرد که تمامی آنها ضروری نمیباشند در حالیکه هزینههای بخش عمرانی بسیاری از تیمها در حد بسیار پایین و یا حتی صفر بود. بر اساس نتایج حاصل از بررسی تیمها پیشنهاد میشود تا حد امکان از هزینههای متفرقه کاسته و به بخش هزینههای مورد نیاز بخش عمرانی تیمها افزوده شود زیرا هزینه در بخش عمران و ایجاد فضاهای ورزشی میتواند هم برای تیمها درآمدزا باشد و هم بسیاری از هزینههای دیگر را )مانند هزینه اجاره فضاهای ورزشی( کاهش دهد. با توجه به یافتههای پژوهش در خصوص پایین بودن بحث درآمدها و با توجه به اینکه این درآمدها از منابع محدودی تأمین میشد به تیمها پیشنهاد میشود منابع درآمدزایی خود را افزایش دهند مانند تشکیل کمیتههای هوادار و یا درآمدزایی از طریق اجاره اماکن ورزشی تیمها و بهخصوص بحث فروش بلیت. با توجه به نتایج پژوهشهای انجامشده و پژوهش حاضر در ارتباط با میزان دستمزد بازیکنان و مربیان دستمزدهای باال تضمینکننده موفقیت تیمها نیست لذا به تیمها پیشنهاد میشود که از اختصاص مبالغ بسیار باال به این امر پرهیز کنند و سطح مطلوبی از دستمزد را برای مربیان و بازیکنان خود در نظر بگیرند. منا ع الهی علیرضا سجادی نصراهلل خبیری محمد و ابریشمی حمید )388(. موانع موجود در توسععه جعذب درآمعد حاصل از حمایت مالی در صنعت فوتبال جمهوری اسالمی ایران. نشریه مدیریت ورزشی شعماره )پیعاپی ( صص 89.202 حسینی کشتان میثاق رمضانینژاد رحیم محمد پناهی پیام و شفیعی کردشولی شهرام )389(. تعأثیر پویعایی گروه و سبک رهبری مربیان بر عملکرد تیمی باشگاههای والیبال برتعر ایعران. نشعریه مطالععات معدیریت ورزشعی شماره )پیاپی )27 صص.2609

سنجش کارایی تیمهای لیگ برتر والیبال... دوفصلنامه مدیریت و توسعۀ ورزش پاییز و زمستان 395 شماره 2 پیا 9 پی 60 حیدری نژاد صدیقه مظفری سید امیر محمد و محقر علی )383(. تعیین و تبیین شاخصهای ارزیابی عملکعرد دانشکدهها و گروههای آموزشی تربیتبدنی و علوم ورزشعی نشعریه علعوم حرکتعی و ورزش شعماره 9 )پیعاپی ( صص 63. رحیمی غفور )385(. ارزیابی عملکرد و بهبود مستمر سازمان. نشریه تدبیر شماره 25 )پیاپی 7( صص 288. سامتی مرتضی و رضوانی محمدعلی )380(. بررسی کارایی دانشگاههای بزرگ دولتی ایعران بعا اسعتفاده از روش.DEA مجله تحقیقات اقتصادی شماره 0 )پیاپی 59( صص 77. سلیمانی دامنه جهانگیر )389(. ارزیابی عملکرد تیم هعا ی ل یعگ بر تعر فو ت بعا ل ایعران بعا اسع تفا ده از تکنیعکهعای مدیریتی و تلفیق با تکنیکهای ریاضی پایاننامه کارشناسی ارشد تربیعتبعدنی و علعوم ورزشعی. دانشعگاه تهعران دانشکده تربیتبدنی و علوم ورزشی. شریف محمد )38(. ایجاد بهبود در مکانیزم ارزیابی عملکرد اولین کنفعرانس ملعی معدیریت عملکعرد دانشعگاه تهران. Barros, c.p., Assef, A., & SaErp, F. (2009). Brazilizn football league technical efficiency: a simar and Wilson approach, Journal of sports Economics, 20: 078 29. Chitnis, A., & Vaidya, O. (20). Performance assessment of tennis players: Application of DEA, Procedia Social and Behavioral Sciences, 33: 7 83. Coloba, G., &Estellita, M., & Pereira, L. M. (2006). Performance Assessment of the soccer Team in Brazil using DEA, Pesquisa Operational, 26(3): 52536. Ecuer, E., Cebrian, M.C., & Isabel, L. (2006). Performance in sports teams results and potential in the professional soccer league in spain, Managemment Decision, 8: 020030. Haas, D., Kotcher, M.G., & Sutter, M. (200). Measuring Efficiency of German Football Teams by Data Envelopment Analysis, General European journal of operation research, 3: 85. Ribeiro, A.s., & Lima, F. (202). Portuguese football league efficiency and players' wages, Journal of Applied Economics Letters,9(6): 560599. Saaty, T.L. (2000). Fundamentals of decision making and priority theory with the analytic hierarchy process, RWS publications, 6. Sadjadi, S.J., & Omrani, H. (2008). Data envelopment analysis with uncertain data: An application for Iranian electricity distribution companies, Energy Policy, 36(): 2725. Sexton, & Thomas, R. (2003). TwoStage DEA: An Application to Major League Baseball, Journal Productivity Analysis, (9): 227 29.

Biannual Journal of Sport Development and Management Vol 5, Iss 2, Serial No. 9 Efficiency Measurement of Iranian Men's Volleyball Teams in the Premier League Seyedeh Ozra MirKazemi, Zeynab JahaniRad 2*, Safoureh NikNahad 2 Received: May 06, 20 Accepted: Jan 26, 205 Abstract Objective: The aim of this study was the efficiency measurement of Iranian men's volleyball teams in the premier league. Methodology: The research population consists of teams attending the men's premier volleyball league (20020). Because of limitation in amount of population, the sample size was considered equal to the population size (N=6). The study is descriptiveanalytical and the field one. To analyze data, the descriptive and inferential statistics (mean, the Kendall and Pearson coefficient) and the operation research (DEA and AHP) were used. Results: At the first step, 2 criteria (financial, sport, human resources, available facilities) were determined according to the experts consensus (Kendall's w = 0.76). At the next step, the criteria were prioritized. Finally, there was not any correlation in the priority of the teams based on the efficiency point and the place of team in the ranking. There was significant difference between the efficiency points of the efficient teams and inefficient teams. Conclusion: Results indicated that in addition to ranking the teams based on obtained scores, several other factors are effective in determining the amount of team effectiveness or ineffectiveness. Keywords: Efficiency, Volleyball league, Data Envelopment Analyses. Assist. Prof., Faculty of Physical Education and Sport Sciences, Islamic Azad University, Birjand Branch 2. M.A. in Physical education *Email: Asgari_morteza8@yahoo.com